Միջազգային համագործակցություն
15.10.19, 07:34

ՀՀ ՔԿ ծառայողները մասնակցել են Եվրոպական հանձնաժողովի TAIEX գործիքի միջոցով կազմակերպված Էլեկտրոնային մինչդատական վարույթի վերաբերյալ ուսումնական ծրագրին (լուսանկարներ)

ՀՀ ՔԿ ծառայողները մասնակցել են  Եվրոպական հանձնաժողովի TAIEX գործիքի միջոցով կազմակերպված Էլեկտրոնային մինչդատական վարույթի վերաբերյալ ուսումնական ծրագրին (լուսանկարներ)

ՀՀ քննչական կոմիտեի ծառայողները 2019 թվականի հոկտեմբերի 7-ին մեկնել են Լիտվայի Հանրապետություն՝ մասնակցելու Եվրոպական հանձնաժողովի TAIEX գործիքի միջոցով կազմակերպված Էլեկտրոնային մինչդատական վարույթի վերաբերյալ ուսումնական ծրագրին:

Միջոցառման շրջանակներում այցելել են Լիտվայի Ներքին գործերի նախարարություն, Գլխավոր դատախազություն, Քրեական ոստիկանություն և Լիտվայի ոստիկանության փորձագիտական կենտրոն: Այցի շրջանակներում ուսումնասիրվել են Լիտվայի ՆԳՆ Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և հաղորդակցության դեպարտամենտի գործունեությունը, էլեկտրոնային մինչդատական վարույթի (ինտեգրացիոն քրեական դատավարության) ծրագիրը, դրա իրավական հիմքերը, գործարկման առանձնահատկությունները, ինչպես նաև` Լիտվայի ոստիկանության լիազորությունները, տեխնիկական հնարավորությունները:



Հարկ է նշել, որ Լիտվայում 2016 թվականից գործում է էլեկտրոնային մինչդատական վարույթի համակարգը (ինտեգրացիոն քրեական դատավարություն), որը պաշտոնական է, ընդ որում` էլեկտրոնային փաստաթղթերը համարվում են պարտադիր, իսկ թղթային տարբերակները՝ լրացուցիչ:

Դատաքննությունը նախատեսվում է դարձնել էլեկտրոնային 2020թ. հունվարից՝ նախատեսելով առանձին ծրագրային ապահովում: Այսպիսով՝ ողջ մինչդատական վարույթը, դատախազական հսկողությունը և դատական վերահսկողությունը, իրականացվում են վերոնշյալ համակարգի միջոցով՝ էլեկտրոնային եղանակով:

Ինտեգրացիոն քրեական դատավարության համար իրավական հիմք են հանդիսանում Լիտվայի քրեական դատավարության օրենսգիրքը, «Տեղեկատվական ռեսուրսների կառավարման մասին» օրենքը և այլ իրավական ակտերը:

Լիտվայի քրեական դատավարության օրենսգիրքը լրացվել է նոր առանձին հոդվածով, որը կարգավորում է քրեական դատավարությունում տեղեկատվական և էլեկտրոնային հեռահաղորդակցման տեխնոլոգիաների կիրառման առանձնահատկությունները:

Մինչդատական վարույթի էլեկտրոնային տարբերակը սահմանվում է Լիտվայի Ներքին գործերի նախարարի և Գլխավոր դատախազի համատեղ հրամանով՝ Դատական խորհրդի և Փաստաբանների կոլեգիայի հետ համաձայնեցված:

Էլեկտրոնային փաստաթղթերին օրենսդրությամբ ներկայացվում են հստակ պահանջներ, դրանք ստորագրվում են պաշտպանված էլեկտրոնային ստորագրությամբ: Յուրաքանչյուր էլեկտրոնային փաստաթուղթ ունի իր կոդը, ինչն էլ հաստատում է դրա իսկությունը: Յուրաքանչյուր ոք նշված կոդով կարող է ստուգել էլեկտրոնային փաստաթղթի իսկությունը պետական էլեկտրոնային արխիվում:

Էլեկտրոնային նախաքննության ծրագրային ապահովմանը կցված են պետական մարմիններում վարվող տեղեկատվական շտեմարաններ, որի արդյունքում քննիչն անմիջապես ստանում է հայցվող տեղեկատվությունը:

Ծրագիրն ունի նաև ժամկետների հիշեցման մեխանիզմ, դատախազից ստացված ցուցումների վերաբերյալ ծանուցման մեխանիզմ, ինչպես նաև՝ գործողությունների կատարման արգելքի համակարգ այն դեպքերում, եթե քննիչը փորձում է գործողություն կատարել օրենքի խախտմամբ: Օրինակ, եթե քննիչը փորձում է առերեսում կատարել նախկինում չհարցաքննված անձի հետ, ապա համակարգը հուշում է, թե առերեսումը որ դեպքում կարող է կատարվել կամ եթե քննիչն ավարտական ակտ է կազմում, թույլ չի տալիս գործը ելքագրել՝ մինչև պարտադիր կայացվող որոշումները չեն լրացվում և այլն:

Ընդհանուր առմամբ ծրագիրը բավականին պարզ է, մատչելի և հեշտությամբ կիրառելի, ծրագրի կիրառմամբ տնտեսվում են մարդկային, ժամանակային և նյութական ռեսուրսներ:

Միջոցառման շրջանակներում գործնական հմտություններ են ձեռք բերվել էլեկտրոնային մինչդատական վարույթի ոլորտում, մասնավորապես՝ կոնկրետ ծրագրային ապահովման օգտագործման հնարավորությունների վերաբերյալ: Դրա հետ մեկտեղ կապեր են հաստատվել Լիտվայի ՆԳՆ, գլխավոր դատախազության և ոստիկանության համապատասխան աշխատակիցների հետ՝ հետագա համագործակցության վերաբերյալ: Հաստատված կապերի շնորհիվ հետագայում հնարավոր կլինի նաև ստանալ էլեկտրոնային մինչդատական վարույթի հետ կապված անհրաժեշտ տեխնիկական, մեթոդաբանական օժանդակություն:

Միջոցառման արդյունքում ձեռք բերված փորձը հնարավոր կլինի ներդնել ՀՀ-ում՝ ինչպես քննչական կոմիտեում էլեկտրոնային նախաքննության ծրագրի կատարելագործման շրջանակներում, այնպես էլ՝ Հայաստանում նախատեսվող էլեկտրոնային արդարադատության իրականացման հիմքում: